Najstarszy węzeł kolejowy w Jankowej Żagańskiej. Dworzec się rozpada i nikogo to nie interesuje. Dawniej tętniło tu życie

To nie dworzec. To tak naprawdę dwa dworce i kilka budynków towarzyszących. Wchodzimy do imponujące budynku dworcowego, którego nie powstydziłoby się duże miasto.
- Pewnie, że serce mi się kraje – mówi jeden z lokatorów dworca. – Jestem kolejarzem z dziada pradziada, urodziłem się o tam, w tamtym pokoju. Ten dworzec tętnił życiem, przewalał się tłum ludzi, pociąg jechał za pociągiem.

W Jankowej Żagańskiej znajduje się najstarszy w obecnym województwie lubuskim węzeł kolejowy, utworzony w 1846 roku przy historycznej trasie Berlin – Żary – Węgliniec – Legnica – Wrocław (obecnie linia kolejowa nr 282), oraz przy linii (odgałęzienie) Jankowa Żagańska – Żagań – Głogów: linia kolejowa nr 389 (w późniejszym czasie wybudowano jeszcze linię do Sanic – linia kolejowa nr 380).

Tutaj w rzeczywistości zbiegają się trzy szlaki kolejowe. Wszystko dlatego, że linia kolejowa łącząca Berlin z Wrocławiem omijała główne miasta w okolicy, czyli Żagań, Szprotawę, Głogów. Stąd znaleziono rozwiązanie, aby te miasta połączyć koleją.

Spółka Kolei Dolnośląska Kolej Boczna w 1843 uzyskała koncesję na budowę linii łączącej Głogów, Szprotawę i Żagań z magistralą Wrocław – Berlin. Na stację węzłową wyznaczono właśnie Jankowę Żagańską i w zasadzie nie wiadomo dlaczego ją. W 1846 roku otwarto połączenia Wrocław – Berlin oraz Jankowa Żagańska – Głogów. Powstały prawdopodobnie osobne budynki dworcowe. Obecny dworzec kolejowy był prawdopodobnie pierwotnym dworcem linii do Głogowa, zaś budynek na południe od niego był prawdopodobnie dworcem kolei Wrocław – Berlin. W 1895 roku doprowadzono kolejne połączenie tym razem o charakterze lokalnym, które prowadziło do Przewozu.

Tyle historia. Dzieje najnowsze są nieco przygnębiające. Najpierw zlikwidowano ruch osobowy w kierunku Przewozu. Potem zdecydowano o likwidacji przewozów pasażerskich w kierunku Żagania. W 2002 na zlikwidowano ruch osobowy na odcinku Żary – Węgliniec.

Zapowiadało się, że to już koniec. Jednak w 2006 stacja znów ożyła, uruchomiono szynobusowe kursy z Węglińca do Żar i Zielonej Góry. Oprócz ruchu osobowego stacja służy do rozrządu ruchu towarowego. Część pociągów kursuje skrótem do Żagania, część przez Żary.

- Tutaj, gdzie mieszkam, był kiedyś dworcowy bar – mówi kobieta z mieszkania na parterze. – Oczywiście, że byliśmy kolejarzami. Teraz? Gnieździmy się tutaj, dworzec się rozpada i nikogo to nie interesuje.

Prawdziwy labirynt, schody i wrażenie, że budynek nadal czuć kolejowym dworcem. Za ścianą poczekalnia, kasy…

- Chciano nas stąd wysiedlić, albo do drewniaka, czyli takiego baraku, albo gdzieś indziej, ale jak tutaj pójść – pyta mężczyzna. – Człowiek tutaj siedzi całe życie, włożył dużo w to mieszkanie i wszystko zostawić.

- Mam wrażenie, że kolej czeka, aż wymrzemy – dodaje małżonka. – I nie interesuje nikogo, że żyjemy w takich warunkach. Ściany pękają, tynk odpada, woda w piwnicy… Jak sąsiad umarł, to jego mieszkanie po prostu zabito deskami. Drugie podobnie…
Siadamy przy rodzinnym albumie ze zdjęciami. Roześmiani ludzie na peronach, na schodach prowadzących na dworzec, jakaś fontanna, park…
- Piękne czasy – wzdycha mężczyzna. – To było takie dobre miejsce do życia. Jak można było tak zabić kolej…?