Mural poświęcony jest polskim lotnikom, zamordowanym po Wielkiej Ucieczce. To oficerowie Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie:
- mjr naw. Antoni Kiewnarski,
- por. pilot Stanisław Król,
- por. Włodzimierz Kolanowski,
- por. Jerzy T. Mondschein,
- por. Kazimierz Pawluk,
- por. Paweł Tobolski.
Kiedy była Wielka Ucieczka?
Do Wielkiej Ucieczki z obozu jenieckiego w Sagan (dzisiejszy Żagań) doszło w nocy z 24 na 25 marca 1944 roku. Początkowo za druty, tunelem Harry, liczącym 111 metrów mało się wydostać 200 jeńców. Ostatecznie w ucieczce wzięło udział 80 lotników. Ucieczka powiodła się tylko trzem: dwóm Norwegom podporucznikowi Jensowi Mullerowi i sierżantowi Per'owi Bergslandowi. Dotarli oni do Szczecina, skąd marynarze przewieźli ich do Szwecji. Holender Bram van der Stok dotarł do Utrechtu, skąd ruch oporu przerzucił go do Wielkiej Brytanii.
Hitler kazał ich zamordować
Hitler wydał rozkaz "Sagan Befehl", według którego wszyscy schwytani mieli zostać zamordowani. Niby podczas próby ucieczki. Miał się za nimi wstawić Hermann Göring. Dzięki temu liczbę rozstrzelanych zmniejszono do pięćdziesięciu. Niemcy stworzyli specjalny oddział egzekucyjny, stworzony z gestapo, do zgładzenia uciekinierów. W okolicach Iłowej rozstrzelano ok. 30 z nich. Reszta bohaterów straciła życie w innych miejscach.
Lotnicy z Żagania na poznańskiej Cytadeli
Początkowo prochy lotników spoczęły w mauzoleum na żagańskim Stalagu, ale potem zostały przeniesione na Cmentarz Wojenny Wspólnoty Brytyjskiej w Poznaniu, na południowych stokach Fortu Winiary. Centralne miejsce zajmuje Krzyż Ofiarności. Wyższą część zajmują w większości groby z I wojny światowej. Niższą groby z II wojny światowej. Na cmentarzu wojennym pochowano lub upamiętniono symbolicznie 476 żołnierzy. Właśnie tam znajdują się prochy 48 uczestników Wielkiej Ucieczki ze Stalagu Luft III, spośród 50 zamordowanych przez Niemców. Tutaj znajdziemy między innymi mogiłę porucznika Pawła Tobolskiego, uczestnika Wielkiej Ucieczki, a także porucznika Jerzego Mondscheina, porucznika Kazimierza Pawluka, czy też majora Antoniego Kiewnarskiego.
Czytaj również na naszym portalu
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
