Mozaikę w Iłowej znają nie tylko mieszkańcy. Kojarzy ją każdy, kto przejeżdża ul. Żagańską przez środek miasta. Jeszcze w latach 60. umieszczono ją na budynku, w którym obecnie jest market spożywczy. Przedstawia motywy starego grodu, są na niej bajkowe figury, także smok. "Jest unikatowym w skali kraju dziełem sztuk plastycznych przypisywanym wybitnemu, polskiemu artyście - Adamowi Sadulskiemu" - pisze Alicja Duda z biura Lubuskiego Wojewódzkiego Konserwtorem zabytków.
"Mozaika stanowi rzadki przykład dekoracji wielkopowierzchniowej, umieszczonej na elewacjach budynku. Na terenie powiatu żagańskiego jest jedną z nielicznych mozaik wykonanych z indywidualnie, ręcznie kształtowanych, płaskorzeźbionych kafli, tworzących monumentalne przedstawienie figuralne" - ocenia.
To takie samo dzieło sztuki jak w galerii
Mieszkańcy zżyli się z widokiem mozaiki. - Powinna zostać, bo to jest ładna rzecz. Tyle, że się już sypie. Nie powinna być też zasłonięta reklamami, bo to jest jak zabytek. Komu to przeszkadza? - mówi jedna z mieszkanek, która właśnie zrobiła zakupy w sklepie. - Gdyby była zadbana, to mogłaby być, ale jest tak zachlapana... Zabytek, nie zabytek, ale powinna ładnie wyglądać - dodaje inna z mieszkanek.
- To zrobił znany plastyk i jest to jego dzieło życia. Konserwator zabytków pownien zabronić wieszana na niej czegokolwiek. To takie samo dzieło sztuki jak w galerii. Powinno być zadbane. To ślad naszych czasów na terenie Iłowej - uważa Gustaw Lis, którego zastajemy podczs zajęć plastycznych dla seniorów w Gminnym Ośrodku Kultury, a z którego okien widać mozaikę.
O te mozaiki powinno się dbać
W 2017 r. mozaikę została wpisana do rejestru zabytków ruchomych. - Kiedy mamy obawy, że może dojść do zniszczenia cennej mozaiki, która powstała po II wojnie światowej, dokonujemy takiego wpisu. Taka sytuacja zaistniała w Iłowej - mówi dr Barbara Bielinis-Kopeć Lubuski Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Dodeje, że w Lubuskiem mamy też inne mozaiki, o które na pewno warto zadbać i nie czekać, żeby konserwator wpisywał je do rejestru zabytków. Jedna z nich znajduje sie na przykład na budynku w Miodnicy. - Jest to ten element przestrzeni, która ma określone wartości, oddziałowuje na nas i w interesie nas wszystkich jest, aby te zabytki, te elementy ozdobne przetrwały - wyjaśnia.
A kto będzie o to dbał?
Mozaika jest integralną częścią Iłowej, jest zabytkiem, ale jest też problemem dla właściciela nieruchomości, na której się znajduje. - Co ja mam z nią zrobić? - pyta Sławomir Arabczyk. Zaskarżył wpis do rejestru zabytków, ale we wrześniu ubiegłego roku Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego utrzymał decyzję w mocy, co oznacza dla właściciela problem. - A kto będzie o to dbał? - pyta ponownie. Właścieciel ma świadomość, że płytki mozaiki odpadają. - I kto ma teraz pilnować, żeby utrzymać to w dobrym stanie? Ja? - zastanawia się. Jego zdaniem, jeżeli mozaika ma wartość szczególną, podlegającą ochronie, to należałoby się zastanowić, gdzie tę wartość przenieść, tym bardziej, że budynek, na którym się znajduje nie ma przyszłości i powinien być dostosowany do miejscowej architektury, albo rozebrany. - Ja i tak na nim nic nie zarabiam - twierdzi.
Do tego Arabczyk nie wie do końca, czy jest właścicielem tej mozaiki. - Może gmina, może Państwo. Ja tego nie wiem. Owszem jestem właściecielem nieruchmości, a to jest ruchmość, jak twierdzi konserwator, która na niej się znajduje - zastanawia się.
Jego zdaniem "skoro mozaikę uznano za zabytek, to powinno o nią dbać państwo". - W ogóle nie ma na ten temat ze mną dyskusji. Nikt się nie zastanawia, kto będzie ponosił koszty związane z utrzymanem jej w dobrym stanie. Dla mnie to jest ogromny problem - powtarza. Co teraz zrobi? - Nie wiem. Nie mam inetersu, by to zniszczyć, ale nie mam również interesu w tym, by pokrywać wszystkie koszty związane z utrzymaniem mozaiki - kończy.
Jak kupić dobry miód? 7 kroków
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?